Uitvoeringsregeling

Uitvoeringsregeling Gebiedsfonds Oostermoer, besproken in de OAR vergadering van 14 december 2021.
“Met het Gebiedsfonds worden projecten en initiatieven gefinancierd met een algemeen maatschappelijk nut of ter bevordering van duurzaamheid.
Het Gebiedsfonds wordt gevoed met het geld dat de gemeente Aa en Hunze, de provincie Drenthe en het ministerie van EZK en het Windpark DDMO inleggen vanwege het realiseren van een groot windpark in het Veenkoloniale deel van de gemeenten Aa en Hunze en Borger/Odoorn. Voor dit Gebiedsfonds gaat het om afspraken voor het deelgebied Oostermoer van het windpark, dit betreft het grondgebied van de dorpen Gieterveen, Nieuwediep, Gasselternijveenschemond en Gasselternijveen. Bewonersgroepen en maatschappelijke organisaties binnen dit deelgebied kunnen initiatieven indienen die voor (gedeeltelijke) financiering in aanmerking komen.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan projecten die een bijdrage leveren aan de versterking van de sociale cohesie, aan de verbetering van natuur, landschap en milieu en aan verduurzaming van o.a. woningen. Het is niet de bedoeling dat dit fonds in plaats treedt van andere mogelijke financiering, maar extra projecten mogelijk maakt. Cofinanciering is een pré.
Een aanvraag voor geld uit het Gebiedsfonds dient gepaard te gaan met een duidelijke projectomschrijving en er moet aangegeven worden hoe de initiator het plan denkt te realiseren. Tevens moet duidelijk gemaakt worden dat het plan voldoende draagvlak heeft. Om dit te bevorderen worden de plannen ingediend bij de dorpsorganisaties in Gasselternijveenschemond, Gasselternijveen, Gieterveen en Nieuwediep.
Zij leggen het voorstel voor aan het bestuur van het gebiedsfonds, dat twee maal per jaar beoordeelt welke projecten worden gehonoreerd en waarom. Voor het bestuur van het Gebiedsfonds draagt elke dorpsorganisatie één persoon voor. De gezamenlijke dorpsorganisaties dragen een voorzitter voor. Het bestuur legt voor de gemaakte keuzes en alle uitgaven verantwoording af aan een Raad van Toezicht. De gemeente, de provincie en de OAR krijgen het recht van een bindende voordracht voor ieder één lid van de Raad van Toezicht.
Nadat de Stichting is opgericht en de leden van het bestuur en de Raad van Toezicht zijn benoemd, blijft de OAR in functie als advies- en overlegplatform voor het gebied en als klankbord voor het bestuur. Minimaal twee keer per jaar wordt de Omgevings Advies Raad bijgepraat over de stand van zaken, de voortgang en ontwikkelingen door het bestuur, al dan niet in aanwezigheid van leden van de Raad van Toezicht.
Het gebiedsfonds past in de ‘Gedragscode draagvlak en participatie windenergie op land’ die oktober 2022 landelijk is ondertekend door de Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA), de Natuur en Milieufederaties, de Stichting Natuur & Milieu en Greenpeace Nederland en de NLVOW. Met deze gedragscode willen de ondertekenaars het draagvlak voor windenergie behouden en versterken. Overheden zijn niet aan deze gedragscode gebonden.

Hieronder enkele uitgangspunten uit die gedragscode:
– Er is een duidelijke relatie tussen het project en de omgeving (dat wil zeggen de directe omgeving of, in het geval dat er natuurwaarden in het geding zijn, relatief nabij).
– Bij voorkeur wordt in samenspraak met betrokkenen gezocht naar participatie-opties met een zo groot mogelijk maatschappelijk rendement.
– Bij de besteding van de financiële bijdrage komen bestemmingen waarbij een
directe relatie tussen project en omgeving zichtbaar zijn, in aanmerking.

Het Gebiedsfonds wordt ingesteld om de effecten van het realiseren van het windpark DDMO, deelgebied Oostermoer, op de omgeving te verminderen en om te zetten in meerwaarde. Om voor de bewoners nieuwe ontwikkelingen en kansen te ondersteunen, te werken aan verduurzaming en de landschappelijke versterking van het gebied.
Concreter betekent dit dat de projecten een bijdrage moeten leveren aan één of meer van de volgende onderdelen, gebaseerd op het people- planet- profit-principe:

1. bescherming en ontwikkeling van natuurwaarden en landschappelijke waarden.
2. versterking van de vitaliteit en sociale samenhang van het gebied voor zowel de bevolking als de bezoeker.
3. duurzame economische ontwikkeling met gebruik van de kwaliteiten van het gebied.

Het gebied waarvoor projecten in uitvoering kunnen worden genomen betreft het grondgebied van de dorpen Nieuwediep, Gieterveen, Gasselternijveen en Gasselternijveenschemond in de gemeente Aa en Hunze.

Om uiteindelijk heldere beoordelingscriteria op te kunnen stellen om projecten op een transparante manier te toetsen en te prioriteren is het noodzakelijk om het doel van het Gebiedsfonds nader te omschrijven. De termen algemeen maatschappelijk belang en verduurzaming zijn daarvoor onderverdeeld in 9 categorieën:

1. Gebiedsontwikkelingsprojecten: het geld, dat is toegezegd door de gemeente, de provincie en het ministerie van EZK, dat in het fonds komt, moet gebruikt worden om de negatieve gevolgen van de komst van de windturbines te compenseren, door projecten die meerdere doelen in zich hebben (landschap, natuur, waterberging, recreatie etc.). (People, planet, profit)
2. Projecten, die bijdragen aan de sociale cohesie; impuls in verenigingen. (People)
3. Projecten voor buitensport en -spel faciliteiten; stimuleren van beweging in de buitenlucht voor jong en oud (People)
4. Projecten voor recreatieve infrastructuur voor ongemotoriseerde recreatie (ruiterpaden, fietspaden) (People)
5. Projecten ter verbetering van de duurzaamheid; bijdragen aan de transities naar duurzame energie, energiebesparing en duurzame voeding. (Profit, Planet)
6. Projecten die de landschappelijke waarden verbeteren (Planet)
7. Projecten, die de cultuurhistorische waarde verhogen (Planet)
8. Projecten/maatregelen, die de verkeersveiligheid verhogen (People)
9. Ecologische projecten; zoals de versterking van de ecologische structuur, verbetering van de biodiversiteit en de verhoging van de beleving van de natuur. (Planet, People)
   
   Logistieke zaken:

• Op 2 momenten per jaar kunnen projecten worden ingediend: vóór 1 maart en vóór 1 september.
• Vóór elke openstelling wordt op de website een basisbudget vastgesteld. Dit basisbudget is het budget dat per project per categorie kan worden aangevraagd. Bij aanvang is dit basisbudget een bedrag van €10.000. [Toelichting: In de eerste tranche kan per project een bedrag worden aangevraagd van € 10.000 per categorie. Als dat project aan 2 onderdelen bijdraagt kan € 20.000 aangevraagd worden. (in geval alle categorieën gebaat zijn bij het project kan er dus € 90.000 aangevraagd worden].
• Projecten worden ingediend via de Dorpsorganisaties, die gedragen voorstellen binnen een maand doorsturen naar het bestuur ter beoordeling
• Projecten moeten uitvoerbaar en obstakelvrij zijn en een duurzame instandhouding hebben. Ook moet in beeld gebracht worden of er in de toekomst kosten zijn (exploitatie)
• De beoordeling van de projecten vindt plaats binnen 2 maanden na indienen.
• De uitkomst wordt eerst medegedeeld aan de projectindieners. Daarna wordt via de website en de huis-aan-huisbladen de uitkomst bekendgemaakt.

De regeling:

De regeling bevat een aantal harde randvoorwaarden en richtlijnen voor indiening.
Harde randvoorwaarden: (= toelatingseisen)
1. Het project heeft betrekking op genoemd grondgebied van Aa en Hunze.
2. Een project kan ingediend worden door een vereniging, een stichting, een bedrijf of een groep inwoners. Een project ingediend door één persoon wordt niet in behandeling genomen. Voor bedrijven gelden de reguliere voorwaarden om overheidsgeld te ontvangen.
3. Een project bevat een heldere projectomschrijving waarin staat beschreven hoe dit project bijdraagt aan één of meer van de bovenstaande categorieën.
4. Het project heeft een transparante begroting met eventuele co-financiering.
5. Beschreven worden de lange termijn effecten van het project.
6. Het project is niet controversieel. Dat wil zeggen: het wekt geen weerstand op bij andere groepen.
7. Totale omvang van het projectvoorstel is niet meer dan 4 A4tjes.

Richtlijnen:
Houd bij het schrijven van het projectvoorstel de volgende richtlijnen voor ogen:
• Zorg dat het doel van het project helder omschreven is en dat overduidelijk is dat dat doel past bij een of meer van de bovenstaande 9 categorieën.
• Een projectsubsidie is eindig. Een project moet een duidelijke termijn hebben, een einddatum en een concreet resultaat opleveren.
• Projecten moeten zichtbaar zijn voor een breed publiek. Denk dus goed na over mogelijkheden om over het project te communiceren (bord bij een installatie of persberichten, informatie via websites en lokale media).
• Bij de beoordeling wordt kritisch gekeken naar de duurzame toekomst van het project: is er een onderhoudsplan en hoe wordt dat gefinancierd? Blijft het project tot in lengte van dagen afhankelijk van subsidies of wordt er voorzien in een inbedding bij een bestaande organisatie? Leidt het tot een duurzame commerciële activiteit?
• Projecten die door meerdere partijen gefinancierd worden (co-financiering) worden hoger gewaardeerd.

Beoordelingscriteria:
Bovenstaande randvoorwaarden en richtlijnen zijn als volgt vertaald in de beoordelingscriteria:
A. Past het project bij de doelstellingen en draagt het bij aan één of meer van de 9 categorieën? (hoe meer categorieën, des te hoger de waardering)
B. Hoeveel partijen / individuen zullen profiteren van dit project?
C. Is er cofinanciering voor dit project?
D. Hoe zichtbaar is het project?
E. Hoe lang gaat het project mee, wat gebeurt er na de projectperiode?
F. De beoordelingscommissie zal ook letten op een redelijke verdeling van het geld over de diverse categorieën en op spreiding.
Via een hardheidsclausule kan met goedkeuring van de Raad van Toezicht met goede argumenten worden afgeweken van de criteria.

Communicatie van het fonds
–Het Gebiedsfonds moet zichtbaar zijn en het moet duidelijk zijn hoe en waar een instelling, een groep bewoners, een vereniging of een ondernemer bij het fonds terecht kan. Per dorp wordt hiervoor een emailadres bekend gemaakt.
–De uitvoering van het Gebiedsfonds en de communicatie van de regeling wordt ondergebracht bij de stichting Gebiedsfonds Oostermoer, waarvan het bestuur ook de Burenregeling en de Insluitingsregeling uitvoert en dat zorg draagt voor de communicatie naar de Omgevings Advies Raad over de bereikte resultaten van het Gebiedsfonds. Hierdoor blijft de OAR op de hoogte van, en betrokken bij de uitvoeringsregelingen van het Gebiedsfonds.
–De terugkoppeling naar de OAR gebeurt door het bestuur en kan plaats vinden al dan niet in aanwezigheid van (één van de leden van) de Raad van Toezicht.
–Daarna worden de resultaten van het Gebiedsfonds openbaar gemaakt via o.a. De Schakel. Communicatie over de projecten gebeurt via de dorpsorganisaties.
–De eerste inschrijving sluit op 1 september 2022.

Periodieke evaluatie
Het uitvoeringsplan en de projecten moeten regelmatig worden geëvalueerd door de Raad van Toezicht. Zo’n evaluatie moet zich in elk geval concentreren op vragen als:

• Worden de doelen van het programma gerealiseerd?
• Zijn de middelen ingezet zoals afgesproken?
• Levert het de verwachte effecten/resultaten op?
• Hoe is de verdeling van ingediende projecten over de doelen van het programma?
• Hoe is de verdeling van de projecten over het gebied?
• Wat is de kwaliteit van de ingediende projecten (per categorie)?
• Hoe worden de uitkomsten van de evaluatie gebruikt om de werking van gebiedsfonds te verbeteren?
  Via het jaarverslag en de jaarrekening van het Gebiedsfonds wordt jaarlijks openbaar inzicht gegeven in de voortgang van de projecten, de resultaten en de evaluatie van de Raad van Toezicht.

Bijlage bij regeling Gebiedsfonds.
De benoeming van de leden van het bestuur van de Stichting Gebiedsfonds, inclusief hun taakomschrijving is vastgelegd in de statuten en het huishoudelijk reglement.
De benoeming van de leden van de Raad van Toezicht, inclusief hun taakomschrijving vastgelegd in de statuten en het huishoudelijk reglement.
Over de voeding van het fonds is bij brief van 3 november 2021 door het college van B&W van Aa en Hunze aan de raadsleden gemeld dat van de provincie Drenthe (inclusief het bedrag van het ministerie van EZK) een bedrag van € 1.670.667,– voor 10 jaar naar het Gebiedsfonds gaat. De gemeente Aa en Hunze had haar bijdrage al vastgesteld op € 31.200,– per jaar voor een periode van 10 jaar. De overheidsbijdragen gelden voor 10 jaar en worden dan geëvalueerd. De bijdrage van het windpark is geschat op € 106.080,00 euro (als volgt berekend: 16 turbines x 3,9 Mw X 3400 vollasturen). Het precieze bedrag wisselt jaarlijks, afhankelijk van de opbrengst van de windturbines. Deze afspraak is vastgelegd in een brief, die is opgesteld door het windpark en geldt voor 15 jaar.
Om mogelijk andere middelen en/of donatie te kunnen ontvangen vraagt de stichting de ANBI-status aan.
Afgesproken is:
— de jaarlijkse bijdrage van het windpark wordt besteed aan de Burenregeling, waarvoor een aparte notitie is gemaakt.
–voor de Insluitingregeling wordt gevoed met het geld van de gemeente Aa en Hunze en met het geld dat voor de windturbines aan de (verlengde) Gasselternijveenschedreef in Gasselternijveenschemond naar het gebiedsfonds komt (correctie). Ook hierover is een aparte notitie gemaakt.
–voor het overige budget gelden de criteria die hiervoor in de regeling zijn afgesproken. –over verantwoording en afrekening zullen nog nadere afspraken worden gemaakt met gemeente (subsidievoorwaarden).
–het gebiedsfonds ontvangt de bijdragen in jaartranches, behoudens goede argumenten om hiervan af te wijken. (hardheidsclausule).
–het overige budget wordt opgedeeld in 4 x 25% en als volgt besteed:
–25% naar de 4 dorpen, 2x 20% voor Gasselternijveen en Gieterveen en 2x 30% voor Nieuwediep en Gasselternijveenschemond
–25% naar een fonds voor duurzaamheid, met intentie tot een revolverend fonds –25% naar grotere projecten voor structuur versterking
–25% naar versterking van de sociale cohesie

Dd: 1/3/2022